Dokumentacja diagnozy choroby

Słownik niezrozumiałych pojęć tutaj

Diagnoza choroby zwykle składa się z części opisowej i ilustracji. Przygotowując dokumentację diagnozy choroby należy kierować się strategią przestrzennego rozpatrywania omawianego obiektu (vide strona 16.) i zasadą przechodzenia od ogółu do szczegółu.

Opis diagnostyczny powinien być wyrażony językiem naukowym (vide strona 16.). Klarowność i zwięzłość opisu diagnostycznego można zwiększyć opuszczając niektóre czasowniki i spójniki, sprowadzając przez to frazy do zdań przymiotnikowych. Efektywność przekazywanych informacji zwiększa wyodrębnienie nazw składowych opisywanego obiektu, np. przez wytłuszczenie, podkreślenie lub użycie kroju pochylonego. Każdą odrębną cechę obiektu dobrze jest rozdzielić średnikami, natomiast poszczególne elementy tej cechy - przecinkami.

Sporządzenie diagnozy musi być poprzedzone wyborem cech diagnostycznych, tj. zbioru własności charakterystycznych dla opisywanego obiektu i własności umożliwiających porównanie cech zdefiniowanych z cechami obiektów podobnych. Następnie zebrane cechy należy uszeregować według logicznie przyjętego kryterium. Kryterium tym jest najczęściej najpierw wielkość opisywanych cech a następnie ich wzajemne umiejscowienie. Najpierw charakteryzuje się cechy makroskopowe i zewnętrzne a następnie własności mikroskopowe i struktury wewnętrzne.

Ilustracją w diagnozie chorobowej może być rysunek, rycina i (lub) fotografia. Wady i zalety oraz zasady przygotowania ilustracji przedstawiono na stronie 16. Ilustracja powinna zawierać co najmniej najważniejsze cechy diagnostyczne i wyłącznie własności przedstawiane w opisie. W razie potrzeby ilustracje należy uzupełnić strzałkami lub symbolami oraz skalą w celu ułatwienia poznawania opisywanych struktur i wyobrażenia ich wielkości. Przykładem diagnozy są opisy i rysunki przedstawione niżej.

Pyrenophora graminea Ito et Kurib.

Stadium mitomorficzne: Drechslera graminea (Died.) E. Müller

Pseudotecja do 800 µm szerokie i 600 µm wysokie; początkowo zanurzone, następnie powierzchniowe; kuliste gdy młode, później stożkowate lub butelkowate; pokryte szczecinami.

Worki 200-425 x 28-45 µm; 1-8-zarodnikowe, najczęściej 4- lub 8-zarodnikowe.

Askospory żółtobrązowe, jajowate, 45-75 x 20-33 µm, z 3 przegrodami poprzecznymi, bez lub z 1 lub 2 przegrodami podłużnymi, zwężone przy przegrodach.

Drechslera graminea (Died.) E. Müller

Konidiofory w skupieniach; do 250 µm długie; proste lub powyginane, rozdęte przy podstawie, podzielone przegrodami; jasnobrązowe do żółtobrązowych.

Konidia prawie cylindryczne, często szersze u podstawy i nieco zwężające się w kierunku wierzchołka, końce zaokrąglone, rzadko zakrzywione; 40-110 x 14-23 µm; od hialinowych do złotobrązowych; z 1 do 7 przegrodami; z ciemnobrązową blizną.

Piknidia kuliste, z nielicznymi szczecinami; do 176 µm średnicy; powierzchniowe lub częściowo zanurzone w zainfekowanej tkance.

Piknospory jajowate lub kuliste; 1,4-3,2 x 1-1,5 µm; hialinowe, jednokomórkowe.

Leptosphaeria maculans (Desm.) Ces. et de Not.

Stadium mitomorficzne: Phoma lingam (Tode: Fr.) Desm.

Pseudotecja do 500 µm szerokie.

Worki 80-130 x 15-22 µm.

Askospory cylindryczne lub jajowate; 35-70 x 5-8 µm; żółtobrązowe; z 5 przegrodami poprzecznymi; czasami nieznacznie zwężone przy każdej przegrodzie; każda komórka z jedną lub dwiema kroplami tłuszczu.

Phoma lingam (Tode: Fr.) Desm.

Piknidia dwojakiego rodzaju (A, B).

Piknidia A przypominające sklerocjum; do 500 µm szerokie; zanurzone lub wzniesione; zmienne w kształcie, od kulistych do zapadniętych; ze ścianą złożoną z wielu warstw grubościennych, sklerenchymatycznych komórek.

Piknidia B kuliste; do 600 µm szerokie; z ścianą składającą się z wielu warstw komórek, z których komórki warstwy najbardziej zewnętrznej są grubościenne.

Konidia cylindryczne, proste lub zakrzywione; 3-5 x 1,5-2 µm, hialinowe; jednokomórkowe, z dwiema kroplami tłuszczu.

Giberella thapsina Klittich, Leslie, Nelson et Marasas

Stadium mitomorficzne: Fusarium thapsinum Klittich, Leslie, Nelson et Marasas

Perytecja owalne; 260-480 µm wysokie x 180-320 µm średnicy; powierzchniowe, pojedyncze lub w nielicznych skupieniach osadzonych na małej, stromatycznej podstawie; brodawkowate; niebieskoczarne do ciemnopurpurowych, przechodzące w czerwone w 100% kwasie mlekowym.

Ściana perytecjum 40-60 µm gruba, utworzona z trzech regionów. Region zewnętrzny 25-40 µm szeroki; komórki ± wielokątne do jajowatych; 6-15 µm średnicy; komórki największe umiejscowione na zewnątrz tworzą brodawki, komórki najmniejsze rozmieszczone w części wewnętrznej ściany; ściany komórek 3-4 µm szerokie i zabarwione. Komórki regionu środkowego ± jajowate, 7-15 µm długie x 3-4,5 µm szerokie; ściany komórek 2,5-3,0 µm grube, bezbarwne. Region wewnętrzny ± 10 µm szeroki, złożony z komórek wrzecionowatych, cienkościennych i rozkładających się z czasem.

Ujście perytecjum ze ścianą ciągłą z zewnętrzną warstwą i środkową warstwą ściany perytecjum; komórki przy ujściu są mniejsze; komórki formujące ujście ± maczugowate i grubościenne na wierzchołku, bezbarwne, z peryfizami.

Worki wrzecionowate; 59-81 µm długie x 7-11 µm szerokie, pękające, 8-zarodnikowe.

Askospory jajowate do wydłużonych z zaokrąglonymi końcami; 12-22 x 4-8 µm; bez przegród lub z 1-3 przegrodami, najczęściej z 1 przegrodą; nieznacznie zwężone przy przegrodzie.

Fusarium thapsinum Klittich, Leslie, Nelson et Marasas

Kultury na pożywce dekstrozowo-ziemniaczanej rosnące z szybkością 3,5-4,9 mm/dzień w temperaturze 25oC, osiągające 48-65 mm średnicy po 7 dniach.

Grzybnia powietrzna biała do jasnopomarańczowej, stanowiąca 1/3 do 1/2 całej kultury; rewers żółty, pomarańczowy do brunatnego; barwnik jednolity lub pstry.

Sporodochia pomarańczowe.

Sklerocja czasami obecne.

Konidiofory rozgałęzione lub nierozgałęzione; z monofialidowymi komórkami zarodnikotwórczymi; 10-44 µm długimi.

Mikrokonidia liczne; tworzone w łańcuszkach lub główkach; hialinowe; owalne lub wydłużone; bez przegród lub czasami z 1-2 przegrodami; 5-20 x 2-3 µm.

Makrokonidia proste lub nieznacznie zakrzywione, sierpowate; hialinowe; ze stopką komórki podstawy i nieznacznie zakrzywioną komórką wierzchołkową; podzielone 3-8 przegrodami; 24-64 µm długie x 3-4 µm szerokie.

Chlamidospor brak.

Puccinia horiana Henn.

Telia rozproszone na całej dolnej powierzchni liści, w luźnych skupieniach lub zlewające się po kilka; 0,5-3 mm średnicy; poduszeczkowato wypukłe; brunatnożółte lub beżowe; na górnej stronie liści odpowiadają im żółtawe, później purpurowe i brunatne plamy.

Teliospory cylindryczne, wrzecionowate, maczugowate, rzadziej eliptyczne, na szczycie zaokrąglone lub zaostrzone, u podstawy zwężające się, nieznacznie przewężone przy ścianie poprzecznej; 32-58 x 10-17 µm.

Ściana teliospor żółtawa; gładka; do 1 µm grubości, na szczycie zgrubiała do 3-10 µm.

Pora rostkowa górnej komórki szczytowa, dolnej przy ścianie poprzecznej, obie niewyraźne, dobrze widoczne po skiełkowaniu.
Trzonek bezbarwny; do 50 µm długi; trwały.

Teliospory 3-komórkowe występują rzadko.